Czas na zmianę: Holandia reformuje system podatkowy
Gospodarka się zmienia – podatki muszą za tym nadążać
Obecny system opiera się głównie na opodatkowaniu pracy – podatki dochodowe, składki i inne daniny związane z zatrudnieniem stanowią podstawę dochodów publicznych. Jednak według Studiegroep, zmieniające się warunki – takie jak starzejące się społeczeństwo oraz coraz większe znaczenie kapitału i dochodów niezwiązanych z pracą – sprawiają, że ten model staje się coraz mniej trwały.
Zmniejszająca się liczba aktywnych zawodowo obywateli oraz rosnący udział dochodów z inwestycji, nieruchomości i majątku wymuszają dostosowanie systemu podatkowego do szerszej rzeczywistości gospodarczej. Studiegroep postuluje, by opodatkowanie lepiej odzwierciedlało całokształt aktywności ekonomicznej – nie tylko pracy.
Propozycja nowej równowagi w systemie podatkowym
Rekomendowany kierunek to przesunięcie akcentów z pracy na konsumpcję, kapitał i majątek. Zmiana ta ma realizować kilka celów:
- Większa efektywność gospodarcza – niższe podatki od pracy zwiększają opłacalność zatrudnienia i mogą stymulować wyższą aktywność zawodową.
- Stabilniejsze dochody budżetu – wpływy z podatków od pracy są mocno zależne od cykli koniunkturalnych, natomiast podatki od konsumpcji i majątku są bardziej odporne na wahania gospodarcze.
- Wsparcie dla zrównoważonego rozwoju i dobrobytu społecznego – system podatkowy może być użyty jako narzędzie do promowania bardziej odpowiedzialnych społecznie i ekologicznie wyborów.
Kierunki możliwych reform
Choć raport nie przedstawia konkretnych ustaw czy zmian, wskazuje potencjalne drogi działania:
- Reforma opodatkowania majątku (tzw. box 3) – system mógłby lepiej odzwierciedlać rzeczywisty zysk z majątku, co prowadziłoby do bardziej sprawiedliwego podziału obciążeń.
- Przegląd ulg i odliczeń podatkowych – ograniczenie nieskutecznych lub kosztownych ulg, które obecnie uszczuplają bazę podatkową.
- Podwyżka podatków konsumpcyjnych – rozszerzenie zakresu lub stawek VAT oraz zwiększenie akcyz, zwłaszcza na towary szkodliwe dla zdrowia lub środowiska.
- Obniżenie podatków od pracy – przez niższe stawki, wyższe ulgi lub uproszczenie systemu podatkowego; jednak zmiany te powinny być kompensowane innymi wpływami.
Równowaga społeczna i polityczna
Grupa ekspercka podkreśla, że reformy muszą być wprowadzane z rozwagą i w sposób uwzględniający ich wpływ na różne grupy społeczne. Na przykład – wyższe podatki konsumpcyjne mogą bardziej obciążyć gospodarstwa domowe o niższych dochodach. Dlatego zaleca się wprowadzenie środków łagodzących skutki takich zmian oraz prowadzenie szerokiej i przejrzystej komunikacji publicznej. Dodatkowo, potrzebne jest szerokie poparcie społeczne i polityczne – tylko wtedy reforma może być trwała i skuteczna.
Wnioski
Obecny system podatkowy nie jest wystarczająco dostosowany do przyszłych realiów gospodarczych i demograficznych. Dlatego Studiegroep zaleca przesunięcie nacisku z opodatkowania pracy na szersze podstawy, takie jak konsumpcja, kapitał i majątek. Taka zmiana nie tylko zwiększy odporność finansów publicznych, ale także umożliwi lepsze wspieranie celów takich jak wzrost gospodarczy i zrównoważony rozwój.
Przeczytaj również nasz artykuł: Sztuczna inteligencja w firmie księgowej: sukces zaczyna się od zespołu